Verhalen vertellen op z'n Hebreeuws II: Er was eens op een complexiteitsniveau

Wij moderne mensen hebben er een handje van om onze verhalen uit te lijnen langs de kalender of de klok. Dat is allemaal best, maar zelfs ons eigen geheugen werkt niet zo. Iets wat we een jaar geleden hebben meegemaakt kan verser in ons geheugen liggen dan iets wat gisteren is gepasseerd.

In onze moderne verhalen worden gebeurtenissen vastgeprikt op specifieke tijdstippen, en aangezien tijd uit talloze van die tijdstippen bestaat, zien we ook het verhaal van onze geschiedenis als een lange reeks aaneengeschakelde punten. Dit is niet zo efficiënt, en vanwege de diverse verbanden tussen diverse gebeurtenissen levert deze manier van verhalen vertellen een bibliotheek op die groter is dan onze geschiedenis.

De Hebreeuwse manier van verhalen vertellen werkt precies omgekeerd. De Hebreeuwse manier van verhalen vertellen koppelt gebeurtenissen aan niveaus van complexiteit.

Als een moderne verteller het heeft over een bergbeklimmer op weg naar de top, dan zal hij elke stap van de klimtocht beschrijven of samenvatten wanneer deze plaatsvindt. Een Hebreeuwse verteller daarentegen zal niet de tocht maar de berg beschrijven, en gebeurtenissen relatief aan waar ze plaatsvinden.

Een moderne verteller moet een heel nieuw verhaal vertellen voor elke klimmer, maar een Hebreeuws verhaal slaat op elke klimmer.

"Zij/Hij Die Naar De Top Klimt" zou één bepaald character uit een Hebreeuws verhaal kunnen zijn
maar tegelijkertijd iedereen beschrijven die ooit die rol speelt.

Eenvoudig gezegd: als de "berg" die we beklimmen de menselijke conditie is, dan reflecteren de Bijbelse stambomen die menselijke conditie van Adam tot de moderne mens, en van algemeen naar specifiek. Adam zou dus het meest algemene niveau van complexiteit beschrijven en daarom werd van Eva gezegd dat ze de "moeder van alle leven" was, ofwel de hele biosfeer. Dit is ook de reden waarom de zondeval op de hele schepping betrekking heeft (Romeinen 8:22).

Op het complexiteitsniveau van Noach kunnen mensen onderscheiden worden van dieren (zie Mattheus 24:39: "ze waren niet-wetende tot de vloed kwam", en 2 Petrus 2:12 en Judas 1:10). En dat betekent dat de drie zonen van Noach --  Cham, Jafet en Sem -- de meest rudimentaire structuur van de menselijke mentaliteiten weergeven.

Het tweede grote voordeel van de Hebreeuwse manier van verhalen vertellen zit hem in het gebruik van fractals en gebroken symmetrieën. Dat wil zeggen dat een bepaald narratief principe opgeroepen kan worden in elk moment van het verhaal, net zoals in een computer code een bepaalde zelfstandige functie kan opgeroepen worden op elk moment van het hoofdprogramma.

De Mandelbrot Set is een fractal dat dezelfde algemene vorm laat zien op verschillende niveaus.
De Hebreeuwse Bijbel werkt op dezelfde manier.

Een voorbeeld hiervan is het principiële verhaal van De Vader met de Drie Zonen, dat wordt verteld met als vader Adam (en de drie zonen Kaïn, Abel en Set), en wederom wordt verteld met als vader Noach (en de drie zonen Sem, Cham en Jafet), en wederom met als vader Tera (en zonen Abraham, Nahor en Haran) , en waarschijnlijk ook in de gelijkenis van de talenten (Mattheus 25:15).

De Hebreeuwse taal bevat hints naar de werking van licht en relativiteitstheorie (zie ons artikel over de woorden nur en nahar), en het verhaal van De Vader met de Drie Zonen is waarschijnlijk ook toepasbaar op licht en kleuren (vader Wit en zonen Blauw, Rood en Geel).

Twee verhalen die enigszins hetzelfde zijn bevatten extra informatie in de manier waarop ze verschillen, en de meer instanties van het basis verhaal er zijn, de meer extra informatie kan worden overgedragen: in de verschillen tussen de verschillen (op z'n wiskundigs: van drie 3 versies krijg je dAB, dBC, dAC, maar ook d[dAB-dBC], enzovoorts).

Maar dit systeem voorspelt ook dat wanneer de similariteiten van duidelijk verschillende verhalen worden samen gebracht onder de spanboog van een overkoepelend principle, deze verhalen uiteindelijk samen moeten komen in één oerprincipe. De wetenschap noemt dit oerprincipe de Grand Unified Theory (Grote Verenigde Theorie). De Bijbel noemt het (of liever gezegd: Hem) het Woord van God, of Logos.